Đọc bao nhiêu lần rồi, hôm nay mới phát hiện ra trong Truyện Kiều có quá nhiều những cặp tiểu đối. Hình như chính những cặp tiểu đối này đã góp phần rất lớn vào cái hay, cái đẹp, cái duyên dáng, uyển chuyển, làm nên cái kì vĩ trong tác phẩm của Nguyễn Du.
Một điều lạ là rất nhiều cặp đối là những thành ngữ, thứ ngôn từ đã được ông bà tổ tiên ta tinh luyện, truyền đời lại cho chúng ta.
Các bạn xem đây: Cơm chín tới / Cải ngồng non là một thành ngữ được thể hiện bằng một cặp đối tuyệt vời. Gái một con / Gà nhảy ổ cũng vậy. Hai cặp đối này ghép lại lại thành một cặp đối lớn hơn: Cơm chín tới, cải ngồng non / Gái một con, gà nhảy ổ lại càng tuyệt vời nữa.
Tương tự, trong Kiều có Mai cốt cách / tuyết tinh thần, hay Hoa cười / ngọc thốt thì đúng là những thành ngữ được thể hiện bằng những cặp đối thật là hoàn hảo.
Có thể có cặp chưa được chuẩn lắm, nhưng bỏ thì tiếc, nên cứ chép vào. Sau khi bạn bè góp ý, sẽ chỉnh lý lại.
Chỉ băn khoăn một điều, đó là các cụ nhà mình đã ai công bố những cặp tiểu đối trong Truyện Kiều như thế này chưa. Nếu rồi thì con xin các cụ xá tội. Nếu chư thì mời các bạn cùng thưởng ngoạn.
Những câu nào có cặp tiểu đối, tôi chép cả câu, những chữ không thuộc cặp đối in chữ nghiêng thường, những chữ thuộc cặp đối in chữ nghiêng đậm. Giữa cặp đối có gạch ngang. Các chữ đầu của hai vế đối đều được viết hoa. Mặc dù trong câu của truyện Kiều không viết hoa. Cốt để bạn đọc nhận ra cặp đối một cách dễ dàng.
Cuối mỗi dòng có chữ C và các con số trong ngoặc đơn, đó là cặp đối ấy trong Câu thứ bao nhiêu của Truyện Kiều. Quyển Kiều của tôi là quyển do nhà xuất bản Văn hóa – Thông tin xuất bản năm 2011, có tất cả 3254 câu. Đánh số vậy để các bạn dễ theo dõi.
Tôi mới tìm được khoảng 280 cặp đối. Mời các bạn tìm thêm.
Như vậy, cứ khoảng 10 dòng thơ lại xuất hiện một cặp đối. Nhưng đấy chỉ là tính bình quân thôi. Càng những phần, những đoạn tâm đắc, Cụ Nguyễn càng huy động nhiều những cặp đối. Như các đoạn tả hai chị em Kiều, đoạn Kim Trọng tương tư, đoạn Kim-Kiều gá nghĩa, đoạn Kiều bán mình, bị lừa vào lầu xanh lần thứ nhất, đoạn Thúc Sinh gặp Kiều, Đoạn Từ Hải chuộc Kiều…Nhất là đoạn Từ Hải phái binh hùng tướng mạnh đón Kiều. Đoạn này mới hùng tráng làm sao, phấn chấn làm sao! Bức tranh hoành tráng về tình yêu của một đấng anh hùng dành cho người đẹp mà Cụ Nguyễn dựng lên ấy, không thể có bức thứ hai trên cõi đời này! Nó là vô tiền khoáng hậu. Tôi cam đoan như thế! Đây là buổi lễ đón dâu ấn tượng nhất, hào hùng nhất. Chỉ thông qua lễ đón dâu này, ta đã thấy “sức mạnh quân sự” của Từ Hải đến chừng nào!
