Đinh Ba
Bẵng
đi một thời gian khi tuổi đã lục thập, lão Trần chuyển sang viết văn
xuôi, vẽ và làm cái còm. Trang trannhuong.com có lượng người truy cập
khắp năm châu. Nhà văn Nguyễn Hiếu nói rằng, ông rất thích gửi bài cho
trang này bởi nó không chỉ vì văn chương mà còn vì con người.
Trần Nhương tại Lễ trao giải Văn chương trannhuong.com |
Ngày nào mình cũng vào trannhuong.com, đối với mình trang website này đã
như một phần tất yếu cuộc sống. Cơm có thể mười ngày không ăn, nước có
thể một tuần không uống chứ không thể một ngày không đọc trannhuong.com.
Chủ của trang này cũng chính là nhà thơ, nhà văn, nhà báo, họa sĩ Trần
Nhương. Gần đây nghe nói lão còn là “lực sĩ” nữa. Kinh! Cái tên “lão
Trần” là do lão tự nhận, mình cũng thích gọi lão như thế. Mặc dù về tuổi
đời, lão cũng chỉ hơn mình từ ¾ đến ½ thế hệ mà thôi!
Thực ra thì mình đã đọc lão từ rất lâu rồi. Năm 1980, khi lão còn
đang là lính vận tải, còn trẻ hơn mình bây giờ rất nhiều, có ra tập thơ
“Gương mặt tôi yêu” (NXB QĐND) in chung với Nguyễn Trọng Tạo và Khuất
Quang Thụy. Hồi ấy bọn mình còn đang là lính bộ binh ở rừng, đói cơm đói
cả văn hóa nên có tập thơ này trong tay thì sướng quá, đọc đến thuộc
làu không thiếu dấu chấm dấu phảy. Mình còn nhớ, trong tập thơ có những
câu: “Mặt đầy đặn là xe Y Pha / Mặt trái xoan là xe Giải Phóng”. Thiên
hạ mới tán ra rằng: những cô gái có khuôn trăng đầy đặn và những cô gái
có khuôn mặt trái xoan chắc phải phát khóc và chạy mất dép khi thấy Y
Pha và Giải Phóng chạy qua làng! Hi, hi! Lại một chuyện nữa, có lần một
ông tuyên huấn Binh đoàn xuống nói chuyện văn hóa văn nghệ hỏi lính về
các nhà thơ Việt Nam, lính ta trả lời rất “hồn nhiên”: Ở Việt Nam, sau
Nguyễn Du, Nguyễn Trãi là đến … Trần Nhương, Nguyễn Trọng Tạo và Khuất
Quang Thụy! Bác Thụy về sau có cái truyện ngắn “Nhà Vân ở bến Phù Vân”
đăng trên Văn nghệ quân đội (1981) cũng nổi đình đám lắm, sau lại giành
giải thưởng nhà nước về văn học nghệ thuật, hiện đang là phụ trách tuần
báo Văn nghệ. Còn bác Tạo “làng quan họ quê choa” thì thơ, văn, nhạc,
họa đủ cả khỏi phải nói, mà cái gì cũng hay cả!
Năm 1979, nghe nói lão về học trường viết văn Nguyễn Du khóa 1. Khóa
này toàn những học viên tên tuổi đã lừng lẫy trên văn đàn. Giáo viên của
trường ngoài những cây đại thụ như các GS – TS Phạm Vĩnh Cư, Huỳnh Khái
Vinh, Hoàng Ngọc Hiến, còn có các nhà thơ nhà văn nổi tiếng như Xuân
Diệu, Nguyên Hồng. Nghe đồn các bác đến lớp chỉ là cái cớ để trò ngưỡng
mộ thầy và thầy thì … kính nể trò! Thế mà có lần ông Tố Hữu lại bảo: Tào
phào, cái nghề viết văn chẳng ai dạy được ai cả. Nhưng nói cho thật
công bằng, khóa 1 Trường Nguyễn Du toàn người tài thôi! Thầy Hoàng Ngọc
Hiến (đã mất) ngoài những công trình khoa học có giá trị còn có câu nói
để đời: Cái đất nước mình nó thế! Còn bác Thỉnh, đồng môn với lão, nếu
không bận gánh vác công việc xã hội mà cứ chuyên chú vào làm thơ thì bây
giờ bác ấy đã giật giải Nobel từ lâu rồi. Chứ cái giải thưởng Hồ Chí
Minh thì đã nhằm nhò gì so với tài năng của bác ấy! Ngay như bác Phùng
Khắc Bắc, vốn chỉ quen với những công việc hành chính sự vụ, tiếc rằng
bác ra quá sớm nhưng đã kịp để lại “Một chấm xanh” lấp lánh trên thi đàn
Việt Nam, cụ Tú Hói Xuân Thiều khen đến đứt lưỡi. Sau khi Phùng Khắc
Bắc qua đời “Một chấm xanh” được trao giải Hội Nhà văn Việt Nam năm
1991, đưa tác giả lên hàng những nhà thơ đương đại danh tiếng.
Bẵng đi một thời gian khi tuổi đã lục thập, lão Trần chuyển sang viết
văn xuôi, vẽ và làm cái còm. Trang trannhuong.com có lượng người truy
cập khắp năm châu. Nhà văn Nguyễn Hiếu nói rằng, ông rất thích gửi bài
cho trang này bởi nó không chỉ vì văn chương mà còn vì con người. Riêng
hội họa, lão lại vẽ cả tranh “nude” mới kính nể chứ! Nhà lão có cái món
“cơm bụi chấm com” ngon lắm, mình cũng ăn rồi nhưng lão không biết.
Không biết cơm nhà lão có vệ sinh không, nhưng vì mình tốt bụng nên ăn
vào mà chẳng bị sao cả! Rồi cứ rằm tháng giêng âm lịch (ngày thơ Việt
Nam) lão lại ra Văn Miếu vẽ truyền hình siêu tốc nữa chứ! Cách đây dăm
bảy năm gì đó, lần đầu tiên mình ra Văn Miếu định gặp lão nói dăm ba câu
để bày tỏ lòng ngưỡng mộ nhưng chỉ dám “kính nhi viễn chi” thôi. Rằm
tháng giêng năm nay, mình cũng ra Văn Miếu định xin lão chữ kí vào cuốn
“Gió tháng ba vẫn thổi” nhưng thấy lão đang tí tởn vẽ kí họa mấy mụ nạ
dòng. Mình châm một điếu thuốc, đứng từ xa quan sát mới phát hiện ra
cách thức kí họa siêu tốc của lão quả thật là… siêu. Gặp những mụ sồn
sồn hoặc đã sồ sề, lão kí họa nhanh lắm. Siêu tốc thì phải thế chớ! Gặp
những em trẻ trung, xinh đẹp lão quan sát rất kĩ, rồi ngắm nghía, đôi
mắt sau cặp kính của lão tít lại như một sợi chỉ. Rồi lão vẽ lâu ơi là
lâu! Phải thế mới lột tả được cái thần của nhân vật chớ! Mà thiên hạ kể
cũng lạ, nhất là mấy mụ đàn bà cứ xúm đen xúm đỏ, vòng trong vòng ngoài
cho lão kí họa thì có gì là hay cơ chứ! Lúc này mình mới hiểu thâm ý của
lão: Đã tự xưng là “lão” thì còn ai “đề phòng” với lão nữa. Đúng là tẩm
ngầm mà đánh chết voi! Mình ghen tị với lão, mình mà biết kí họa siêu
tốc thì thiên hạ cũng khối đứa chết!
Có một đặc điểm là thơ Trần Nhương hơi bị nhiều gió: “Gió tháng ba
vẫn thổi”, “Gió làng ta xanh ngát”, “Gió bát ngát đồng rừng”. Gió tháng
ba vẫn thổi thì sang tháng tư không thổi nữa chắc? Mà lão làm như chỉ có
mỗi Phú Thọ quê nhà lão là có gió ấy. Rồi gió gì mà xanh ngát, ngoa thế
chứ lị!
Nói thật, xưa nay mình rất dị ứng với thứ thơ ngâm vịnh, hô khẩu
hiệu, kiểu như: “Muốn hô một tiếng vang trời đất / Muôn năm muôn năm Mác
– Lê nin”. (Xin các cụ thứ lỗi). Nhưng thật bất ngờ, ở tuổi cổ lai hi
mà lão lại viết được những câu thơ hiện đại, sâu sắc và độc đáo làm mọi
người phải ngưỡng mộ:
Người bán rau bỏ sâu vào cho thành rau sạch
Người nấu rượu bỏ đạm vào cho thành rượu ngon
Người bán hoa quả bỏ đioxin vào cho hoa quả tươi
Người quá lứa bỏ silicôn vào để thành người trẻ…
Nói như Đinh Nam Khương, sự từng trải và am hiểu cuộc đời sâu rộng
như vậy đã làm ta nể phục. Nhưng còn kinh hoàng hơn khi lão viết tiếp :
Người đểu cáng bỏ nụ cười vào để thành người thánh thiện
Người trọng bệnh bỏ tư tưởng vào mong trở thành tráng kiện…
Đến đây, có một phát hiện thú vị: Nhà thơ Đinh Nam Khương người đã
từng đạt giải nhất trong một cuộc thi thơ với bài “Từ những vết chân
người”, khi đó Xuân Diệu trong ban giám khảo có nói, thơ hay nhưng hơi
nhiều “chân”. Giờ thì ông thơ nhiều “chân” khen ông thơ nhiều “gió” như
sau: Thì ra, dưới con mắt của lão mọi việc giả dối khoác áo cà sa đều
hiện nguyên hình ma quỷ ! Không gì có thể qua được mắt anh. Lão quái
lắm! Rồi lão chốt lại:
Anh bỏ em vào câu hát
Chúng mình cùng ca vang!
Mà lão cũng lạ! Thiếu gì chỗ bỏ mà lão phải bỏ “em” cũa lão vào câu
hát, thiên hạ có ai biết dung lượng câu hát của lão to đến mức nào không
nhỉ? Mà có thế thì mới là thơ chứ! Thế mới là …Trần Nhương chứ!
Ôi lão Trần, em yêu lão quá đi thôi! Định mượn câu của Nguyễn Khải
nói với Nguyễn Quang Lập để nói với lão rằng: Lão Trần ơi, em mà là đàn
bà thì em đã tìm cách chửa hoang với lão từ lâu rồi. Nhưng rồi lại sợ
lão giận, lão không cho đọc cái còm nữa thì chí nguy, chí nguy! Thôi, em
chả nói nữa đâu lão ạ!
Chào lão nhé, tất cả coi như em chưa nói gì!
ĐINH BA
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét